Krokodillen

Van alle krokodilachtigen (Crocodilia) spreken de krokodillen (of echte krokodillen) het meest tot de verbeelding. Naast het feit dat het de grootste groep binnen de krokodilachtigen is, zijn het ook nog eens de grootste en gevaarlijkste dieren van deze orde van het dierenrijk. Andere soorten die onder de krokodillachtigen vallen zijn de alligators, kaaimannen en gavialen.

Krokodillen komen voor in de tropische of subtropische streken van Azië, Australië, Noord-Amerika en Afrika. Het zijn echte jagers, die bovendien behoorlijk gevaarlijk zijn voor de mens. Twee van de grootste soorten, de nijlkrokodil en de zeekrokodil, staan erom bekend dat ze enkele honderden doden per jaar op hun geweten hebben.

Krokodillen zijn de grootste nog levende reptielen. Een volwassen zeekrokodil kan meer dan zeven meter lang worden en weegt dan meer dan 1000 kilo. De breedvoorhoofdkrokodil is een stuk kleiner. De grootste (in gevangenschap gemeten) breedvoorhoofdkrokodil was nog geen twee meter lang. Krokodillen kunnen, net als schildpadden, erg oud worden. Leeftijden tussen de 50 en 100 jaar zijn vrij normaal voor deze soort.

Dierenrijk

Onder de echte krokodillen (Crocodylidae) vallen de volgende soorten:

  • Spitssnuitkrokodil (Crocodylus acutus)
  • Filipijnse krokodil (Crocodylus mindorensis)
  • Orinocokrokodil (Crocodylus intermedius)
  • Bultkrokodil (Crocodylus moreletii)
  • Zoetwaterkrokodil (Crocodylus johnstoni)
  • Nijlkrokodil (Crocodylus niloticus)
  • Moeraskrokodil (Crocodylus palustris)
  • Nieuw-Guinese krokodil (Crocodylus novaeguineae)
  • Zeekrokodil of Zoutwaterkrokodil (Crocodylus porosus)
  • Ruitkrokodil (Crocodylus rhombifer)
  • Siamese krokodil (Crocodylus siamensis)
  • Crocodylus raninus
  • Crocodylus suchus
  • Pantserkrokodil (Mecistops cataphractus)
  • Breedvoorhoofdkrokodil (Osteolaemus tetrapis)

Aantallen

Er zijn 15 soorten krokodillen binnen 3 geslachten (Crocodylus, Mecistops, Osteolaemus). Daarnaast is er nog het uitgestorven geslacht Voay waaronder de soort Voay robustus viel.

Kenmerken krokodillen

Krokodillen onderscheiden zich van gavialen, kaaimannen en alligators door de afwijkende schedel en de plaatsing van de tanden. Krokodillen hebben een lange schedel ten opzichte van de vrij normale breedte.

Het is makkelijker om ze uit elkaar te houden aan de hand van de tanden. Als de bek van de krokodil gesloten is, steken enkele tanden van zowel de boven- als onderkaak uit. Ze zijn dus zichtbaar. Bij kaaimannen en alligators zijn de tanden niet zichtbaar als de bek gesloten is. Bij gavialen zijn juist weer álle tanden te zien bij een gesloten bek.Krokodillen leven in en bij het water, voornamelijk in rivieren en moerassen. Zoet water dus, maar ze worden ook wel bij zee gezien. De zeekrokodil, zijn naam zegt het al, is de enige krokodil die het grootste deel van zijn leven in zee doorbrengt.

Schubben

Door hun logge lichaam, bedekt met schubben en beenplaten, lijkt het of ze niet snel kunnen bewegen. Maar het tegendeel is waar. Ze kunnen heel snel rennen op hun korte pootjes en bliksemsnel uit het water schieten om een prooi op de wal te vangen. Dankzij de zwemvliezen tussen de tenen zijn het snelle zwemmers. Krokodillen kunnen lange tijd onder water blijven. Zelfs met de bek open. Dit komt doordat ze hun keel en neus kunnen afsluiten tegen het water. Zo kan de krokodil ook onder water zijn prooi verslinden. Zodra hij onder water gaat, komt er ook een vlies over de ogen. Hierdoor kunnen ze ook onder water goed zien.

Vaak zie je op beelden dat krokodillen met hun bek open liggen. Ook in het water. Dit doen ze om hun temperatuur te regelen. Met een open bek kunnen ze makkelijker hun warmte kwijt. Krokodillen zijn trouwens, net als alle andere reptielen, koudbloedig. Ze hebben warmte van buitenaf nodig om op te warmen.

Voedsel

Krokodillen zijn sluwe jagers. Onopgemerkt wachten ze hun prooi op in het water, om ze daarna met een snelle verrassingsaanval te vangen. Het prooi wordt vervolgens onder water gesleept, waar de krokodil het alleen of met soortgenoten samen verscheurt. Krokodillen zijn carnivoren. Ze eten alleen vlees. Wat voor soort vlees maakt niet zo heel veel uit, krokodillen eten alles wat ze kunnen vangen. Ze eten vooral vis en kleine (zoog)dieren, maar de grotere exemplaren eten ook vee en groot wild zoals zebra’s, antilopen en buffels. Aanvallen op mensen komen ook voor, net als op huisdieren zoals honden. Doordat hij koudbloedig is, kan een krokodil langere tijd zonder eten. Hij hoeft zichzelf immers niet te verwarmen, waardoor hij minder energie verbruikt. Eens in de drie dagen eten is voldoende, maar indien nodig kan een krokodil ook langer zonder eten. Enkele weken tot maanden is niet ongewoon en wetenschappers denken dat onder de juiste omstandigheden zelfs een jaar haalbaar is. Ondanks zijn grote tanden, kan een krokodil zijn voedsel niet kauwen. Als het te groot is om in één keer door te slikken, moet het eerst in stukken gescheurd worden. Dit doen ze vaak in samenwerking met soortgenoten, of ze slaan met hun vangst op het water en schudden het heen en weer met de kop zodat deze scheurt.

Voorplanting

Krokodillen paren onder water, waarna het vrouwtje eitjes legt in een warm nest onder een dun laagje zand. Ze broedt de eieren niet zelf uit, maar veel krokodillenmoeders beschermen hun nest tegen vijanden. Dat ze daarbij fel kunnen reageren, zal vast niet verbazen. De eieren zijn een geliefd prooi van andere dieren. Sterker nog, juist in deze fase en als kleine babykrokodil zijn krokodillen op hun kwetsbaarst.

Zodra de eieren uitkomen – babykrokodillen gebruiken hier een speciale nesttand voor – maken ze een soort kwakend geluid. Dit is voor de moederkrokodil het teken om ze op te graven. Vervolgens brengen veel moederkrokodillen hun kroost in hun bek naar het water waar ze een veilig plekje zoeken. De kleintjes zoeken zelf naar eten zoals visjes en insecten, maar van de nijlkrokodil is bijvoorbeeld bekend dat ze de eerste weken haar kindjes beschermd.

Geschiedenis

De moderne krokodillen ontstonden zo’n 85 miljoen jaar geleden. Maar hun voorouders gaan al veel langer terug: dit waren landbewoners (Baurusuchus) die leefden tijdens het Krijt tijdperk. Deze Baurusuchus was weer een onderorde van de Archosauria, waar ook vogels van afstammen. Vogels en krokodillen zijn daardoor verwant aan elkaar.

De krokodilachtigen ontstonden zo’n 85 miljoen jaar geleden, maar hun lichaamsbouw en leefwijze ontstond eigenlijk al eerder. De vroege voorouders van de huidige krokodillen waren landbewoners (Baurusuchus) die leefden tijdens het Krijt tijdperk. De bewering dat krokodillen behoren tot de langstlevende dinosauriërs is trouwens een fabel. Ze stammen af van een tak van de Archosauria, die langs een andere tak de dinosauriërs voortbracht. Deze tak, de Ornithodira bracht ook de vogels voort. Krokodilachtigen zijn dus wel verwant aan de Dinosauria en daarmee aan vogels.

De grootste krokodil die ooit in fossiele resten is gevonden is de Sarcosuchus Imperator. Deze flinke jongen kon wel elf meter lang worden. Hij leefde tussen de dinosauriërs, die hij waarschijnlijk ook op het menu had staan. Hij leefde zo’n 110 miljoen jaar geleden en stierf uit in de periode dat de huidige moderne krokodillen ontstonden.

Orinocokrokodil

De orinocokrokodil leeft in het deltagebied van de Orinoco: een rivier in Venezuela, Zuid-Amerika. In het verleden werd er veel jacht gemaakt op deze soort vanwege zijn huid. Hierdoor zijn er niet veel orinocokrokodillen over. Tegenwoordig is dit reptiel beschermd, maar er wordt nog steeds illegaal jacht op gemaakt. De soort herstelt zich daardoor maar langzaam.